De Boekelse en Venhorstse missionarissen en het monument

  

Op 8 juni 2025 is op het Boekelse kerkplein een monument onthuld voor de Boekelse en Venhorstse missionarissen. Het monument is opgericht voor de 51 missionarissen, die tussen 1910 en 1974 door 45 (missie)congregaties werden uitgezonden naar (Latijns) Amerika (22 personen), Afrika (17 personen) en Azië (12 personen). Bij elkaar 25 paters, 21 zusters en 5 broeders.
Wilt u het levensverhaal van één missionaris lezen, klik dan op zijn/haar naam onder aan deze pagina.

Pater Jan Peters.

Het idee voor het monument kwam van Riky Peters, geboren in het buurtschap Arendsnest, Boekel. Het ontstond nadat haar heeroom Jan Peters in zijn parochie La Democracia in Guatemala (Midden-Amerika) een standbeeld had gekregen. Omdat hij meer dan 26 dorpjes had gesticht, er kerkjes, schooltjes en (sport)clubs had opgericht, en voor landarbeiders grond had gekocht zodat ze keuterboertjes konden worden naar oud-Boekels recept. Ondanks tegenwerking van grootgrondbezitters (een Vlaamse missionaris werd vermoord), ondanks de culturele hindernissen, afschuwelijke vochtige hitte en tropische ziektes.

Missiezuster Concordia (Drieka) van de Laar uit Venhorst (links), vanaf 1947 in de missie in Congo. Bij de familie Van de Laar, van de Zijp, traden maar liefst drie van de vier dochters in het klooster.

Die moeilijke omstandigheden golden voor meerdere missionarissen, die ze leerde kennen. “Ik ben opgegroeid in een familie met veel geestelijken en missionarissen, en daardoor kende ik die verhalen”. Die verdienen een monument, dacht Riky. In november 2024 richtte ze een werkgroep op. Zij als voorzitter, diaken Henk van Thiel namens de kerk, Albert van Duijnhoven (die in het verleden vakantiegeld inzamelde voor de missionarissen met 39 Toer Mee’s) als penningmeester, Gerard Rutten als secretaris, en Sjef van Zon (broer van de inmiddels overleden missionaris André in Mozambique).

Annie Schafrat bij de wereldbol van het Missiecomité. De wereldbol stond vaak opgesteld in Nia Domo tijdens de missiesponsorfietstocht ToerMee, om het doel en de locatie van de missionarissen duidelijk te maken.

De vorm van het monument stond al snel vast: een wereldbol, zoals die bij de jaarlijkse sponsorfietstocht, de Toer Mee, werd gebruikt. Gerard Rutten vond de man, die de bol kon maken: Martien van den Broek. De bestrating werd gedaan door Twan van de Broek. Riky legde contacten met nog levende missionarissen (vijf), congregaties en families. Via de website www.inBoekel, het Weekblad Boekel-Venhorst, en door middel van brieven aan congregaties en families werd een (uiteindelijk succesvolle) geldinzamelingsactie gehouden. Harry Jansen uit Venhorst metselde de sokkel.
Op Pinksteren, zondag 8 juni, werd het monument door vier oud-missionarissen onthuld: pater Harry Penninx, pater André van Dijk, zuster Angeline Hanegraaf en zuster Lidwine Egelmeers. In de kerk was een tentoonstelling over 100 jaar Sint-Agathakerk, gemaakt door de Heemkundekring, samen met een kleine tentoonstelling over de missionarissen. Met een brief van en verhaal over de enige nog werkende missionaris Toon van Kessel (89), die in Chili 31 kerken bouwde, scholen, riolering en elektriciteit aanlegde, en ereburger van Chili werd omdat hij zijn parochianen beschermde tegen militaire onderdrukking in de tijd van het regime van Pinochet.

Opening van de Toer Mee door burgemeester J. Pompen. Personen: v.l.n.r. 1 pater Jan Peters,
2 pater Toon van Kessel, 3 Jan Biemans voorzitter missiecomité, 4 Koos Pompen burgemeester,
5 zuster Riek Hanegraaf.

Het monument in Boekel kan mede gezien worden als de afsluiting van het rijke Roomse leven in het dorp; een symbool van de idealistische, internationale dadendrang van het Boekel van weleer.

In 2002 verscheen het boek ‘Zonen en dochters met een missie – Een boek over missionarissen uit Boekel en Venhorst’, door Jan Meulemeesters c.s., met daarin 44 levensverhalen van Boekelse missionarissen. Tijdens de voorbereidingen voor het realiseren van het monument in 2025, werden zeven ‘nieuwe’ missionarissen ‘ontdekt’: pater Jan van den Elzen (Kenia), zuster Ingrid van Dijk (Zambia), zuster Gondulphine Donkers (Papoea-Nieuw-Guinea), zuster Helena van Moorsel (Kameroen), pater Frans Mickers (Canada), broeder Aloys Pennings (Borneo) en broeder Pieter Penninx (Peru). Hun levensverhalen samen met de – deels aangevulde – 44 eerdere levensverhalen, geschreven door Jan & Riky Meulemeesters in mei 2025, zijn in deze rubriek op de website van Heemkundekring Boekel-Venhorst vermeld.

Hieronder de lijst en links van de 51 Boekelse en Venhorstse missionarissen, met hun wereldlijke en religieuze naam. Wilt u het levensverhaal van één missionaris lezen, klik dan op zijn/haar naam hieronder.