Door Gerard van de Hei en Joop van Lankvelt.
Berkers Verbunt was een boek- en handelsdrukkerij in Asten, N.Br. van de firmanten Adriaan Berkers en Aloysius Verbunt, en heeft onder die naam bestaan van 1904 tot 1907. Ze is nu nog vooral bekend door de uitgave toentertijd van een serie van 675 genummerde prentbriefkaarten van Noord-Brabantse en Noord-Limburgse dorps- en stadsgezichten. De prentbriefkaarten geven door de mooie en scherpe foto’s en fraaie druktechniek, toen ‘tin-to-novum’ genoemd, een bijzonder beeld van het dorps- en stadsleven, gebouwen en platteland van de jaren 1905-1907.
De originele Berkers-Verbunt-prentbriefkaarten zijn erg gewild (en prijzig) bij verzamelaars.
Er zijn zes Berkers-Verbunt-prentbriefkaarten van Boekel, en vijf van Huize Padua. Elke kaart heeft de tekstopdruk ‘Kunsthandel Berkers Verbunt, Asten N.Br.’ of ‘Kunstinrichting Berkers Verbunt, Asten N.Br.’ gevolgd door het nummer en het onderwerp van de kaart. Op de vijf kaarten van Huize Padua staat steeds abusievelijk vermeld: ‘Handel bij Gemert’ in plaats van Huize Padua of Boekel. De vijf kaarten van Huize Padua hebben als nummer 415 t/m 419 en de zes van Boekel 470 t/m 475. Hieronder drie afdrukken van deze elf kaarten.
Het centrum van Boekel. Foto vanaf wat nu de kruising Kerkstraat-Sint Agathaplein is, naar het zuiden kijkend. Geografisch gezien ligt Boekel tussen het hogere Peelplateau in het oosten en het Aa-dal in het westen. Een vijftal beekjes lopen van oost naar west door Boekel als afwatering van het Peelplateau. Eén van deze beekjes, de Kerkeloop, liep dwars door het centrum van Boekel (maar is inmiddels verlegd). Op de foto is rechts net voorbij de heg, nog de brugleuning van de Kerkeloop te zien. In de heg rechts, de ingang naar het kerkhof bij de oude Waterstaatskerk (die tegenover de huidige kerk stond, op het huidige Agathaplein). Voorbij de Kerkeloop twee boerderijen. De eerste was een bak-kerij/café/herberg. De tweede werd in 1963 door brand volledig verwoest. Links voorbij de heg een woonhuis (bouwjaar 1902) en de bijbehorende toenmalige bierbrouwerij ‘De Keizer’ (bouwjaar 1888); achter de bierbrouwerij is de hoge schoorsteen nog te zien. Deze beide panden, nu Kerkstraat 41 met een bloemen- en een kapperszaak, zijn nu gemeentelijk monument.
Hoe de huidige Kerkstraat, ca. 80 meter ten zuiden van de kerk, naar het zuiden kijkend, er toen uitzag.
Eigenlijk is dit een vervolgfoto van kaart 473. Het eerste huis rechts op deze foto, is het huis rechts na de bocht op kaart 473. Links op de voorgrond, de boerderij, is ongeveer waar nu Kerkstraat 45 is, en rechts op de voor-grond is het nog steeds bestaande pand Kerk-straat 44, nu schoenenzaak Van Rijbroek. Daar-vóór een op de Kerkstraat uitkomend pad; nu de Irenestraat.
Vanaf de toenmalige ‘Kreugestroat’, in 1877 de eerste met klinkers verharde weg in Boekel, nu de Wilhelminastraat, zien we de molen staan. Dit straatbeeld is inmiddels bijna onherkenbaar veranderd, maar de standerdmolen staat er nog steeds. De molen dateert van vóór 1700, en is in 1845 van het Boekelse buurtschap den Elzen naar de huidige locatie in het centrum verplaatst, en toen gelijktijdig grondig vernieuwd. Het is nu een rijksmonument. Ook de twee huizen rechts, nu Wilhelminastraat 23 (met Fietsenmaker Boekel) en 21, en het tweede links (nu nr. 16) bestaan nog steeds.
Publicatie: De Wanmeule – nr. 61 – december 2021