Gemeentelijk monument
Sint Josepkerk, Sint Josephplein 18, Venhorst
Algemene gegevens Oorspronkelijke functie: kerk
Huidige functie : kerk
Bouwjaar: 1934-1935/1954
Monumentenbeschrijving
De Sint Josephkerk is in 1934-1935 gebouwd naar ontwerp van P.G. Elemans als rechtgesloten éénbeukige noodkerk met elementen uit de Delftse Schoolstijl. In 1954 kreeg de kerk haar definitieve vorm naar ontwerp van J. Strik. Tevens kwam een verbindingsgang met de naastgelegen pastorie tot stand. Nadien zijn nog enkele toevoegingen gedaan met name aan de achterzijde van de verbindingsgang. De kerk is een éénbeukige kerk op een T-vormige plattegrond en met een forse vierkante torenopbouw ter plaatse van de kruising van de haakse bouwdelen. Onder de toren is het priesterkoor. De toren heeft een overstekend geknikt tentdak met een forse achtkantige dakruiter als klokkentoren. De kerk heeft overstekende zadeldaken en aan de westzijde een lager ingangsportaal met zadeldak. In de oksels tussen de transepten en het schip zijn kleine portalen. Vóór de kerk staat een Heilig Hartbeeld op een bakstenen sokkel. De kerk is, nabij de pastorie, beeldbepalend gesitueerd aan de noordzijde van het Sint Josephplein. De kerk is opgetrokken uit rode machinale baksteen die is gemetseld in halfsteensverband. Rondom het schip loopt een bakstenen plint die met een rollaag wordt afgesloten. De daken zijn gedekt met rode verbeterde Hollandse pannen. Alle ramen, ook de oculi, zijn met glas-in-lood bezet. De voorgevel is de topgevel aan de westzijde waartegen, iets ten noorden van het midden, een lager en smaller portaal met overstekend zadeldak is geplaatst. Beide topgevels (van het portaal en van het schip) zijn uitgevoerd met vlechtingen en hebben twee staande ramen waarboven een rollaag is gemetseld en die betegelde lekdorpels hebben. De toegang tot de kerk is een rondboog vleugeldeur die in de zuidgevel van het portaal is geplaatst. Rond de bovenzijde van de deur is een rollaag van strekken en een kruisvorm gemetseld. Boven in de topgevel van het portaal is een oculus waaromheen een rollaag is gemetseld en waarboven een wenkbrauw is gemetseld. Tegen beide lange zijgevels van het schip zijn vier zich verjongende steunberen aangebracht met een afdekking van enkele dakpannen. Aan weerszijden van de steunberen zijn twee staande ramen geplaatst die een betegelde lekdorpel hebben. Boven de ramen is een rollaag gemetseld en daarboven een gekoppelde wenkbrauw en kruisjes. Midden boven elke twee ramen is een oculus geplaatst waaromheen een rollaag is gemetseld en waarboven een wenkbrauw is gemetseld. Onder aan het overstekende dakschild is een zinken bakgoot op beugels aangebracht. De tuitgevels van beide transepten hebben hardstenen afdeklijsten. In de tuitgevels zijn naast elkaar drie staande ramen met betegelde lekdorpels geplaatst. Boven de ramen is een rollaag gemetseld en daarboven een gekoppelde wenkbrauw en kruisjes. De westelijke zijgevels van de transepten zijn twee staande ramen met betegelde lekdorpels geplaatst. Het noordelijke transept heeft tegen beide zijgevels een zich verjongende steunbeer. Aan weerszijden van de steunbeer tegen de oostgevel zijn twee staande ramen met betegelde lekdorpels geplaatst. Boven de ramen is een rollaag gemetseld en daarboven een gekoppelde wenkbrauw en kruisjes. De oostgevel van het zuidelijke transept is door verschillende jongere aanbouwen aan het oog onttrokken of verdwenen. De oostgevel van het schip is een blinde gevel met ter hoogte van de toren een in baksteen uitgevoerd Christusmonogram ‘P’ en ‘X’ (grieks: Chi en Rho) dat op deze wijze weergegeven ook pax ofwel vrede kan betekenen. De vierkante bakstenen toren heeft aan elke zijde een reeks van vijf staande ramen met betegelde lekdorpels. Boven elk raam is een wenkbrauw en een kruisje in baksteen gemetseld. Ter hoogte van de vensters zijn enkel lijsten siermetselwerk uitgevoerd. De dakruiter is gedeeltelijk met leien gedekt en gedeeltelijk opengewerkt. Het koperen tentdakje wordt bekroond met een bolvorm met daarop een kruis en een haan. Waardering: De RK Sint Josephkerk is van cultuurhistorische waarde en van algemeen belang als belangrijk element uit de ontstaans- en dorpsgeschiedenis van Venhorst en in het bijzonder als belangrijk onderdeel van het katholieke leven in Venhorst. De kerk, die in twee fases tot stand is gekomen, heeft architectuurhistorische waarde vanwege de gaaf bewaard gebleven hoofdvorm, detaillering en het materiaalgebruik alsmede vanwege de elementen uit de Delftse Schoolstijl. Het pand heeft ensemblewaarde in relatie met de naastgelegen pastorie en in relatie tot de Sint Corneliusschool en de woning van de hoofdonderwijzer aan de overzijde van het plein. De kerk heeft stedenbouwkundige waarde als belangrijk, karakteristiek en beeldbepalend onderdeel van de bebouwing aan het Sint Josephplein. Het plein met de lindebomen en met de bebouwing vormt de kern van het jonge ontginningsdorp. Hier werden de belangrijkste functies geconcentreerd.