Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn er boven Nederland zo’n 6.000 militaire vliegtuigen neergestort. Ruim 1.000 daarvan zijn er in Noord-Brabant terecht gekomen. Dan gaat het zowel om geallieerde (Britse, Amerikaanse en Canadese vliegtuigen met bemanningen die uit nog veel meer nationaliteiten bestonden) als Duitse vliegtuigen. De geallieerde vliegtuigen waren heel vaak bommenwerpers die bij bombardementsmissies op doelen in Duitsland geraakt werden door Duits afweergeschut (de zogenaamde Flak) of onderschept werden door Duitse jachtvliegtuigen (vooral ’s nachts, tijdens de zogenaamde Nachtjagd). In Boekel weten we van vijf crashes: in april en december 1942 stortten respectievelijk in Venhorst en meer ten zuiden van Boekel een Britse bommenwerper neer. In januari en juni 1943 kwamen bij Huize Padua en Vosdeel opnieuw Britse bommenwerpers naar beneden. En op 20 oktober van datzelfde jaar crashte een Duitse jager bij op ’t Goor.
Vanaf april 1943 tot de bevrijding in 1944 vonden hier 51 geallieerde vliegers tijdelijk onderdak. Vanuit dit huis probeerden ze via zogenaamde “pilotenlijnen” weer naar vrij gebied terug te keren. Het huis werd bekend als Pyjama-House, naar verluidt omdat de bemanningsleden van gecrashte vliegtuigen bij aankomst steevast een pyjama aantroffen op het hun toegewezen bed.
Foto: collectie A. van Zantvoort
In de nacht van 28 op 29 juni 1943 voerden 608 bommenwerpers van Bomber Command een raid uit op Keulen. Boven het doelgebied verschenen 540 vliegtuigen die daar hun bommen afwierpen. In totaal 25 vliegtuigen gingen verloren, waarvan er enkele in Noord-Brabant terechtkwamen, in Aalst, Waalre, Netersel, Aarle-Rixtel, Nuenen en ook in Boekel. Daar crashte om 02.17 uur in Vosdeel bij de boerderijen van Van den Berg en Verstraten een Avro Lancaster III (registratienummer ED609, call sign HW-O) van het 100 Squadron, gevlogen door W/O A.J. Thomas (22). Zijn vliegtuig werd neergeschoten door een Duitse nachtjager met Hauptmann Wohlers van het I/NJG1 achter de stuurknuppel. De hele bemanning op één na, kwam hierbij om.
Foto: collectie A. van Zantvoort
De gesneuvelden waren: Sgt. Milton Riley (21), navigator; Sgt. John Herbert Davies (21), boordschutter; Sgt. Harold William George Vickers, boordwerktuigkundige; Sgt. William Walter Hill (22), boordschutter; Sgt. Robert Winn (23), radiotelegrafist/boordschutter. Zij liggen begraven op de militaire erebegraafplaats in Woensel, graven EE 63-68. De bommenrichter Sgt. Ellis Evans overleefde de crash en ontsnapte zelfs aan de Duitsers. Hij overleed op 15 februari 1998, nadat hij twee jaar daarvoor nog een bezoek had gebracht aan het Pyama House in Erp.
Avro Lancaster
De Lancaster is een 4-motorige zware bommenwerper uit de Tweede Wereldoorlog die gebouwd werd door Avro. De Lancaster werd vooral door de Royal Air Force gebruikt. Een Lancaster Mk III had meestal zeven bemanningsleden, alleen de MK III’s van 102 Squadron hadden er acht.
De Lancaster werd ontwikkeld als een verbeterde versie van de Avro Manchester. In eerste instantie was de naam Avro Type 683 Manchester III, maar werd dat ‘Lancaster’. De eerste testvlucht vond plaats op 9 januari 1941. Het toestel bleek een duidelijke verbetering ten opzichte van zijn voorganger, vooral omdat de Lancaster beschikking kreeg over vier motoren, tegen twee voor de Avro Manchester.
Van het toestel is ook een aangepaste versie bekend die gebruikt werd om stuiterbommen op Duitse stuwdammen te droppen. De bemanningen die deze klus wisten te klaren staan bekend als ‘Dambusters’.
In de Tweede Wereldoorlog vlogen de Lancasters vanaf 1942 156.000 missies en wierpen ze 608.612 ton aan bommen, dankzij hun enorme laadvermogen. Er zijn in totaal 3.249 Lancasters verloren gegaan. De Lancaster met het grootste aantal missies op zijn naam vloog er 139, en werd uitgerangeerd in 1947.[bron?] Het toestel is vooral beroemd geworden door deelname aan operatie Chastise in 1943. Verder is de Lancaster verantwoordelijk voor het zinken van het Duitse slagschip Tirpitz. De Lancaster werd doorontwikkeld tot de Avro Lincoln, ook wel bekend als de Lancaster IV en V.
Twee toestellen werden na de oorlog gebruikt in de Luchtbrug naar Berlijn.