Gemeentelijk monument.
Bovenstehuis 19, Boekel
Algemene gegevens
Oorspronkelijke functie: boerderij
Huidige functie: woonhuis
Bouwjaar 1934
Monumentenbeschrijving:
Vrijstaande langgevelboerderij met dwarsdeel en met zadeldak waarvan de nok evenwijdig aan de Bovenstehuis loopt. De deels onderkelderde boerderij staat op een rechthoekige plattegrond met aan de achterzijde een kleine uitbouw met lessenaardak. De boerderij is 1934 gebouwd naar ontwerp van Van Lankveld en heeft is de loop van de tijd weinig wijzigingen ondergaan. Zo zijn onder meer de kelder en de opkamer nog aanwezig. Wel zijn bijvoorbeeld de ramen vernieuwd. Nader onderzoek van het interieur, dat (ook in de stal) veel oorspronkelijke elementen bevat, is aan te bevelen om meer inzicht in de cultuurhistorische waarde te krijgen. Op het erf staat een schuur die buiten de bescherming valt. Aan de voorzijde staan enkele fruitbomen. Aan de achterzijde en linkerzijde staat een groot aantal lindebomen. De boerderij is beeldbepalend gelegen in het open landelijk gebied en maakt deel uit van de historische agrarische structuur van het buurtschap Bovenstehuis. De boerderij is gebouwd in ambachtelijk traditionele bouwtrant met siermetselwerk en heeft de voor langgevelboerderijen kenmerkende langgerekte vorm met de toegangen tot de woning en tot het bedrijfsgedeelte in de lange voorgevel. Het woongedeelte, dat zich links bevindt, is met een brandmuur van het bedrijfsgedeelte gescheiden. Het zadeldak is gedekt met rode Muldenpannen. De boerderij is opgetrokken uit machinale donkerrode baksteen die in Noords verband is gemetseld. De achtergevel van de stal is in kruisverband gemetseld. Rondom loopt een bakstenen plint die met een rollaag wordt afgesloten. Bij de dakvoet van de langsgevels en langs de dakrand van de topgevels (zijgevels) is een lijst siermetselwerk in de vorm van een muizentand en/of een tandlijst aangebracht. In de lange voorgevel bevindt zich links ter plaatse van het woongedeelte een opgeklampte deur met aan weerszijden een tweelichtvenster met bovenlicht. De deur heeft eveneens een bovenlicht. De bovenlichten van de deur en de vensters hebben een roedenverdeling. De vensters hebben bakstenen lekdorpels. Boven de vensters en de deur is de latei uitgevoerd in siermetselwerk. De vensters hebben opgeklampte luiken. Ter plaatse van het stalgedeelte zijn achtereenvolgens van links naar rechts geplaatst: een opgeklampte deur met bovenlicht voorzien van roedenverdeling en met een latei die is uitgevoerd in siermetselwerk, een getoogd ijzeren negenruitsstalraam met bakstenen lekdorpel, een getoogde dubbele deur en een getoogd ijzeren negenruitsstalraam met bakstenen lekdorpel. Het bovenste deel van de stalramen is een valraam. Boven de ramen is een getoogde rollaag en een koppenlaag gemetseld. Boven de dubbele deur is een strek en een koppenlaag gemetseld. De gevel heeft enkele steekankers. De linkerzijgevel is de topgevel van het woongedeelte en heeft nabij de achtergevel een keldervenster met diefijzers. Op de begane grond zijn twee tweelichtvensters geplaatst met bovenlicht. Deze bovenlichten hebben een roedenverdeling. Boven deze vensters is de latei uitgevoerd in siermetselwerk. Deze vensters hebben opgeklampte luiken. Ter hoogte van de zolder zijn twee tweelichtvensters met bovenlicht geplaatst. De bovenlichten hebben een roedenverdeling en zijn met kathedraalglas bezet. Boven de vensters is een strek gemetseld. In de top is een driehoekig venster geplaatst met langs de schuine zijden een rollaag. Alle vensters in deze gevel hebben bakstenen lekdorpels. Langs de dakrand is een lijst siermetselwerk met onder meer een tandlijst. In de geveltop wordt de lijst doorbroken door de uitgemetselde console van de overkragende schoorsteen. De gevel heeft een aantal steekankers. De rechterzijgevel is de topgevel van het stalgedeelte met op de begane grond twee opgeklampte deuren met betonnen latei en twee getoogde ijzeren negenruitsstalramen met bakstenen lekdorpels. Het bovenste deel van de stalramen is een valraam. Boven de ramen is een getoogde rollaag en een koppenlaag gemetseld. Ter hoogte van de zolder op een getoogd opgeklampt hooiluik geplaatst met daarboven een rollaag. In de top is een driehoekig venster geplaatst met rondom een rollaag. Langs de dakrand is een lijst siermetselwerk met onder meer een tandlijst. In de geveltop wordt de lijst doorbroken door de uitgemetselde console van de overkragende schoorsteen. De gevel heeft een aantal steekankers. De achtergevel heeft ter plaatse van het woongedeelte twee tweelichtvensters waarvan één met gedeeld bovenlicht met roedenverdeling en één met bovenlicht met roedenverdeling. De vensters hebben bakstenen lekdorpels en opgeklampte luiken. Tussen de vensters is een opgeklampte deur met driedelig bovenlicht. Dit bovenlicht is met kathedraalglas bezet. Boven de deur en boven de vensters is een anderhalfsteens strek gemetseld. Ter plaatse van de deur is bij de dakvoet een zinken bakgoot op beugels aangebracht. In de uitbouw bevindt zich een opgeklampte deur, twee enkelvoudige vensters en een getoogd ijzeren zesruitsstalraam en een klein venster. Ter plaatse van het stalgedeelte heeft de achtergevel drie getoogde ijzeren negenruitsstalramen met bakstenen lekdorpels. Het bovenste deel van de stalramen is een valraam. Boven de ramen is een getoogde rollaag en een koppenlaag gemetseld. Onder elk stalraam is een opgeklampt luik geplaatst dat de toegangen tot de varkenshokken afsluit. De hele gevel heeft een aantal steekankers. Waardering: De boerderij heeft cultuurhistorische waarde als typologisch goed en gaaf bewaard voorbeeld van een langgevelboerderij met dwarsdeel uit circa 1935. Daarnaast is de boerderij onderdeel van de economische en historisch agrarische ontwikkeling van Boekel. De boerderij heeft architectuurhistorische waarde als een goed voorbeeld van de ambachtelijke traditionele bouwtrant en vanwege de hoofdvorm, de detaillering en het materiaalgebruik. Door de fraaie en markante ligging in het open landelijk gebied heeft de boerderij in combinatie met de genoemde bomen een hoge landschappelijke- en situeringswaarde en is het sterk bepalend voor het zichtbaar houden van de oorspronkelijke situatie. Daarnaast heeft de boerderij een stedenbouwkundige waarde als onderdeel van de gaaf bewaard gebleven historisch agrarische structuur van het buurtschap Bovenstehuis. Inwendig zijn is de loop van de tijd weinig wijzigingen uitgevoerd en zijn de oorspronkelijke indeling en een groot aantal interieur-elementen behouden. Het verdient aanbeveling het interieur (van het woon- én het bedrijfsgedeelte) nader te onderzoeken om meer inzicht in de cultuurhistorische waarde te krijgen.